هنر دوره ی پالئولتیک

تاریخ و تمدن دوره پارینه سنگی

اصطلاح واژه ی پارینه سنگی یا palaeolithic در قرن نوزدهم میلادی برای اطلاق به عصر حجر مورد استفاده قرار می گرفت. در این دوران اداوت سنگی به طریق ابتدایی و خشن و بدون صیقل ساخته می شد. در دنیای قدیم دو گروه ادوات سنگی به دست آمده که دسته اول ساده و خشن از نوع اولدوان و دسته دیگر اداوت دو طرفه ستگی مثل تبرهای دستی و تیشه های سنگی هستند.

صنایع این دوره شامل " آمیگدال ها " سنگهایی که با کوبیدن آنها بر روی تخته سگی بزرگتر و سخت تر که جنبه سندان داشته و آنها را به صورت بیضی در می آورند و یا مثل " کوپ دوپو آن " که به شکل قلوه سنگ دندانه دار هستند، می باشد.

آثار بدست آمده از دوران پارینه سنگی

قدیمی ترین آثار بیشتر شامل شکلهای انتزاعی و مخطط بسیار ساده از جانوران و پیکره انسان در حال شکار جانوران و نیز رقص های آتش است. مجسمه های کوچک از جنس استخوان، شاخ گوزن، عاج و سنگ که غالبا ارزشهای نمادین داشته و بیشتر پیکره الهه باروری بوده است.یکی از مشهورترین این پیکره ها موسوم به ونوس ویلندروف است که از اتریش یافت شده است. به طور کلی آثار این دوره را به دو دسته یا گروه "هنر خانگی" و "هنر غار" تقسیم می کنند. گروه اول شامل اشیای زینتی کوچکی است که با ابزارسازی سنگی و استخوانی آن روزگار ارتباط دارد و گروه دوم کنده کاریها و نقاشی های دیوار و سقف غارها را در بر می گیرد.

نمونه های گروه اول از تمام نواحی غرب و مرکزی اروپا و هر جایی که نشانی از انسان بوده بدست آمده است. هرچند که سبک آنها در هر منطقه متفاوت است. شاخص ترین این دسته از آثار، مجسمه های کوچک از الهه های باروری است که به "ونوس" مشهورند و معروف ترین آنها، "ونوس ویلندورف" است. در این پیکره های زنانه کوچک هیچ گونه تمایلی به طبیعتگرایی دیده می شود. پیکره ها فاقد سر هستند و با اغراق، تنها بر قسمتهای زنانه بدن تاکید شده است.

به همین دلیل این مجسمه ها را دارای نیرویی جادویی می دانند و معتقدند برای انسان آنروزگار که بقای نسل برایش در درجه اول اهمیت بوده به نوعی سمبل باروری و ازدیاد نسل محسوب می شده و کاملا نقش آیینی و جادویی داشته است.از نمونه های گروه دوم می توان به نقوش دست انسان که به صورت نگاتیو و پزیتیو بر دیوار غارها نقش بسته نام برد. این نقوش دست که شاید بر اساس نوعی اعتقادات مذهبی و به منظور ثبت حضور در مراسم به جای مانده، تنها اثر از نقش انسانی در هنر پیشا تاریخی است. البته چندین مورد استثنا در این میان به چشم می خورد از جمله تصویر انسانی که لبای حیوان پوشیده و از غار سه برادر بدست آمده که محققین وی را احنمالا نقش یک جادوگر تعبیر کرده اند. همچنین تصاویر حکاکی و نقاشی شده از حیوانات مختلف بر دیوار غارها که در آن روزگار در اروپای غربی می زیسته اند مانند گاو کوهاندار، ماموت، اسب، گوزن شمالی و...

علاوه بر این برخی علائم رمزی و صور هندسی چون خانه های شطرنجی، مربع، دایره و... نیز یر دیوار و سقف غارها دیده می شود که تا کنون معنای درست و قطعی برای آنها کشف نشده و به امضا، نشان قبیله، علائم جادویی و آیینی و... تعبیر شده اند. در زمان حاضر به دلیل تاثیر مخرب های اسیدهای موجود در خاک، فقط شمار اندکی از این نقوش بر جای مانده است.

خصوصیات نقاشی دوره پارینه سنگی

 با توجه به آنکه نقوش چندین بار در یک محل و بر روی نقوش قبلی کار شده می توان نتیجه گرفت علاوه بر اینکه احتمالا چندین نسل در یک منطقه زندگی کرده اند، آن مکان از نوعی حالت تقدس برخوردار بوده است.
 با توجه به مورد بالا نقوش فاقد ترکیب بندی هستند

 نقوش در دهانه غار کار نشده بلکه در نقاطی دور از دسترس و صعب العبور و در اعماق غارها کار شده اند به همین دلیل آن مناطق فاقد نور طبیعی هستند و محتملا بشر برای اجرای نقاشی هایش از پیه سوزهای اولیه استفاده می کرده است. همین امر موجب تقویت نظریه جادویی و آیینی بودن این نقوش گردیده است.
 هنرمند دوران پیشا تاریخی برای تولید اثر رنگی از دوده زغال یا گرد استخوان سوکه با پیه و یا آب مخلوط شده استفاده کرده است و برای قلمو نیز احتمالا از نی و موهای زبر جانوران چیزی شبیه قلمو ساخته است.
 وجود نوعی پرسپکتیو حسی و نزدیک بودن تصاویر به قطع طبیعی ، شیوه این نقاشی ها را ناتورالیسم ( طبیعت گرایی) کرده است.
 در برخی تصاویر اثر تیرهای پرتاب شده به سنگ دیده می شود به همین دلیل محققین معتقدند این تصاویر برای بالا بردن روحیه شکارچیان قبیله و به منظور تسلط بر روح حیوانات کشیده شده اند.