تکنیک سیاه قلم

نقاشی سیاه قلم به طرحهایی که توسط مداد سیاه، زغال یا مداد معمولی (B2 گرافیتی) و پودر زغالی که بر سطوح مختلفی مانند کاغذ و مقوا کشیده می شود، گفته می شود.
در مسیر یادگیری سیاه قلم از ابزار های مختلفی برای طراحی اجزای مختلف صورت استفاده می گردد. این ابزار ها طی دوران گذشته پیشرفت های زیادی داشته و به افراد علاقه مند به یادگیری تکنیک ها سیاه قلم کمک بسیاری نموده است. با تمرین بسیار هنرجو می تواند در کمتر از چند ماه تمامی تکنیک های سیاه قلم را فرابگیرد.

ابزارهای مورد نیاز سیاه قلم

در ویدئو زیر ابزارهای مورد نیاز سیاه قلم شرح داده می شود.

برخی از این ابزار به شرح زیر هستند

مقوای مخصوص
مداد چرب سیاه
مدادهای لوموگراف استدلر شماره های 4B، 6B، 8B
مداد اکسترا
مداد کنته
محو کن کوچک کریتا کالر
پاک کن مدادی سر فرچه دار
پودر کنته
پودر کنته چرب
پاک کن مونو زیرو
در صورت نیاز پاک کن برقی
تراش فلزی

نحوه بکار گیری تکنیک های سیاه قلم

در تکنیک سیاه قلم ، هنرمند از ابزارهای مختلفی مانند مداد های گرافیکی طراحی، جوهر، زغال، گچ ، پاستل و محو کن ها برای ایجاد طرح بر روی کاغذ، مقوا و غیره استفاده می کند.

سیاه قلم در فرهنگ فارسی معین به نوعی از نقاشی که در آن فقط از قلم و مرکب سیاه، ذغال یا مداد کار شده باشد و هیچ رنگ آمیزی نداشته باشد اطلاق می شود. تاریخچه کاربرد سیاه قلم در نگارگری ایران بسیار دیرینه است و اگر در خاطرات شاگردان کمال ملک مرور کنیم به واژه ی ذغال مل (marble dust) بر می خوریم که با ترکیب پدر ذغال و مل و توسط قلمو بر روی بوم کشیده می شد. اما سیاه قلم به شکل خاص به استفاده از زغال یا مداد زغالی در کشیدن طرح و خصوصا طراحی چهره گفته می شود.
از آنجا که زغال نسبت به مداد، ضخیم تر،مشکی تر و روان تر است بنابر این طراحی با آن تجربه منحصر به فردی است و می توان با آن طرح های فوق رئالیستی و احساسی را ایجاد کرد . از طرفی زغال را می توان به شیوه یک مداد استفاده کرد که در این صورت یک وسیله موثر برای طراحی، سایه پردازی، هاشور زنی و ایجاد تابلوهای سایز بزرگ است.

تکنیک های هنری سیاه قلم

1. هاشور زنی (hatching): در این متد، خطوط تیره نازک به طور متوالی به موازات یکدیگر قرار می گیرند. وقتی این متد با زغال انجام شود بسیار نرمتر و تیره تر به دست می آید.
2. سایش (Rubbing): زغال با استفاده از یک تکه کاغذ بر روی سطح ساییده می ‌شود این کار تصویری از بافت سطح را ایجاد می کند .
3. محو کردن (blending): محو کردن برای ایجاد انتقال صیقلی بین نواحی تاریک تر و روشن تر طراحی، انجام می شود همچنین این روش می تواند سایه روشن (shadow effect) ایجاد کند . دو روش متداول محو کردن وجود دارد؛ یک روش استفاده از انگشت برای ساییدن یا پخش کردن زغال بر روی کاغذ و دیگری استفاده از محو کن های کاغذی (paper blending stamps) که Toritillon نامیده میشوند.
4.پاک کن زنی(Lifting or Erasing): پاک کن زنی اغلب با یک پاک کن خمیری انجام می‌ شود این نوع پاک ‌کن نرم و قابل انعطاف است که می توان آن را بر حسب کار به شکل دلخواه درآورد و بافت های متنوع را با آن ایجاد کرد. علاوه بر پاک کن خمیری, پاک کن فرچه دار و پاک کن اتودی نیز جهت پاک کن زنی برروی کار استفاده می‌ شوند .